Зейнетақы аннуитетінің оң және теріс жақтары қандай?
Өткен жылдың қорытындысы бойынша зейнетақы аннуитеті нарығы 3,5 есеге жуық өсті, деп хабарлайды «24KZ». Ұлттық банктің мәліметінше, салымшылар сақтандыру компанияларына 450 млрд теңгеден астам қаражат аударды.
Сақтандырушылардың айтуынша, қазақстандықтар мерзімінен бұрын зейнетке шығу үшін мұндай шарттарды жиі жасай бастады.
Зейнетақы аннуитеті нарығы үш есеге жуық өсті
Қазақстанда 2 миллионнан астам зейнеткер бар. Олардың арасында сақтандыру компаниясы зейнетақы есептейтіндер де бар. Өткен жылы сақтандырушылар оларға 20 млрд теңгеден астам ақша төледі. Бұл 2023 жылмен салыстырғанда шамамен 5 млрд.
Freedom life сарапшылары атап өткендей, клиенттердің 40% — ға жуығы зейнеткерлік аннуитетті лайықты демалысқа ерте шығу мақсатында сатып алады. Әйелдер үшін бұл мүмкіндік 53 жаста, ерлер үшін – 55 жаста пайда болады.
Өмірді сақтандыру компаниясы басқарма төрағасының бірінші орынбасары Айман Мұхтыбаеваның айтуынша, сақтанушыларды көбінесе БЖЗҚ-дан аударылған сома таусылып қалса да, аннуитеттік төлемдер өмір бойы есептелетіні қызықтырады. Бірақ содан кейін сұрақ туындайды: егер адам зейнеткерлік жасқа дейін өмір сүрмесе ше?
Айман Мұхтыбаева, өмірді сақтандыру компаниясы басқарма төрағасының бірінші орынбасары:
— Кейінге қалдырылған аннуитет бар, яғни 45 жасында клиент шарт жасасты. Төлемдер 10 жылдан кейін-55 жастан басталуы керек. Бірақ, айталық, осы мерзім, кейінге қалдырылған кезең ішінде ол өмірден кетеді, бұл жағдайда біз шартта белгіленген мұрагерлерге өтеу сомасын төлейміз.
Зейнетақы аннуитетінің шарттары мен тәуекелдері
Әлеуметтік кодекс зейнетақы аннуитетін зейнетақының кіші түрлерінің біріне жатқызады. Оның көмегімен мемлекет зейнетақымен қамсыздандыру мәселелерін жеке қолдарға – сақтандыру компанияларына береді. Бұл ретте салымшы өз қалауы бойынша жинақтарға билік етуге қосымша құқық алады.
Онсыз мұндай шарт жасасу мүмкін емес маңызды шарт – жеткіліктілік сомасы. 53 жастағы әйелдер үшін бұл 10 млн-ға жуық, ал 55 жастағы ер адамдар үшін – 8 млн теңгеге жуық. 45 жасында кейінге қалдырылған аннуитетті сатып алғанда, әйелге шамамен 9 млн теңге, ал ер адамға – 7 млн теңгеден астам қажет болады.
Зейнетақы аннуитеті бірқатар тәуекелдерді тудырады. Мүмкін, полис ұстаушының ең өзекті сұрағы: егер компания банкротқа ұшыраса не істеу керек? Сондықтан, мұндай қадамды шешпес бұрын, сақтандыру ұйымының сенімділігіне көз жеткізіп, лицензияның бар-жоғын тексеру керек.
Айман Мұхтыбаева, өмірді сақтандыру компаниясы басқарма төрағасының бірінші орынбасары:
— Біріншіден, бізде Сақтандыру төлемдеріне кепілдік беру қоры кепілдік береді. Зейнетақы аннуитеттері-сақтандырудың кепілдендірілген түрі. Бұл заңмен анықталған негізгі кепілдік болуы мүмкін. Уайымдаудың қажеті жоқ.
Алдағы екі жылда зейнетақы аннуитеті нарығы 500 млрд теңгеге жетуі мүмкін
Сарапшылар зейнетақы аннуитеті нарығы өсе береді деп болжайды. Алдағы екі жылда мұндай шарттардың саны кемінде 50% — ға артуы мүмкін. Қазақстандықтар сақтандыру компанияларына 500 млрд теңгеге дейін аударатын шығар. Осы кезеңде негізгі ойыншылар арасындағы бәсекелестік күшейіп, осы фонда жаңа өнімдер пайда болады.
Бірақ 2030 жылға қарай халықаралық қаржы нарықтарымен интеграция қолжетімді болуы мүмкін. Зейнетақы активтерін басқаруда жасанды интеллект технологиялары да пайда болады. Осы уақытқа дейін нарық көлемі 800 млрд теңгеден асуы мүмкін.
Дереккөз: 24.kz